فــراز و فــرود

جـنبش نئــورئالیسم ایتالیــا

زمزمه‌ای با استاد:

استاد بزرگوارم! جناب رحیمیان! تشكر صمیمانه من را از بابت زحماتی كه در این ترم در جهت ارتقای بینش سینمائی و هنری ما دانشجویان، متحمل شدید، به شما تقدیم می‌كنم. آشنائی با سبك‌های سینمائی و فراز و نشیب‌های آنها، تاثیر متقابل اندیشه‌های بكر و جدید هر سبك بر سبك‌های پیشین و پسین خود، معرفی و گفتگو پیرامون ساختارها و نقاط قوت و ضعف آنها و نیز شرایط اجتماعی به وجود آورنده سبك در كشور یا كشورهای صاحب آن سبك، از مهمترین دست‌آوردهای ما دانشجویان در مدتی بود كه افتخار همزیستی و همنشینی با شما را داشتیم كه همه اینها یك طرف ماجرا است، و در سوی دیگر سكه اخلاق، مشی و خلق و خوی دوستانه و مهربانانه شما بود كه بیش از هر چیز تكنیكی و فنی بر اندیشه‌های شخصی من تاثیر گذارد. با احترامی فراوان، امیدوارم كه این زمزمه، گویای «همه چیز» ما، در این كلاس پر ارزش بوده باشد.

محمد حسین عابدینی  

سیر رئالیسم نو در ایتالیا

در پایان دوره صامت، نشانه‌هایی از حركت و حیات در استودیوهای ایتالیا به چشم می‌خورد كه نشان می‌داد سینماگران آن مهارت فنی را كه در جاهای دیگر پدید آمده بود، رفته رفته به دست می‌آورند. فیلمسازان ایتالیایی، به رهبری الساندرو بلازتی كه هم كارگردان بود و هم مدیر مجله «سینما گرافو» سنت فیلمهای با شكوه و افسانه‌های پرماجرا را رها می‌كردند. نخستین فیلم بلازتی. «سوله» (1929) از نقشه وسیع موسولیتی برای خشكاندن باتلاقهای «پوتین» حكایت می‌كرد. توفیق فوری این فیلم نشان داد كه برای گرفتن موضوع فیلم می‌توان به سایر جنبه‌های مثبت معاصر نیز رجوع كرد. اما تهیه كننده ایتالیایی تردید نشان دادند و منتظر ماندند تا آنكه فیلم ناطق آمد و خوابهای بلازتی را عجالتاً باطل كرد.

استودیوها، چه برای انتخاب موضوع و چه برای انتخاب بازیگران خود، به تئاتر روی آوردند، و سر و صدای آوازهای عاشقانه كه از فیلمهای ناطق برخاست، فریاد كسانی را كه می‌خواستند فیلم رنگ واقعی و ارزش فنی داشته باشد در خود غرق كرد. در نخستین سالهای فیلم ناطق، در ایتالیا بیشتر فیلمهای ساز و آواز و ماجراهای عاشقانه و كمدیهای اتاق خواب ساخته می‌شد، كه غالباً از روی نمایشنامه‌های تئاتری تهیه می‌شد. خود ایتالیاییان این فیلمها را «فیلم تلفن سفید» می‌نامیدند، زیرا كه بیشتر ماجراهای فیلم در اطراف تلفن سفیدی كه در اتاق خواب قهرمان زیبای داستان بود دور می‌زد.

...